Πού πάνε οι παιδικές βιβλιοθήκες όταν γεράζουν?

Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε το Δεκέμβριο του 2006 σε τοπική εφημερίδα της Άρτας.Αφορά την παιδική βιβλιοθήκη που στεγάστηκε στο Κομπότι Άρτας, μια μικρή κωμόπολη 2000 κατοίκων από τις αρχές μέχρι και τα τέλη του '90,που κατάφερε να δώσει στα νέα παιδιά εκεί τα οποία δεν έχουν άλλες διεξόδους κίνητρα, πραγματική θαλπωρή και αγάπη όχι μόνο για το βιβλίο αλλά κυρίως για τον άνθρωπο.Όσοι έζησαν σ'αυτό το χώρο, αντιλαμβάνονται ακόμα καλύτερα τη βαρύτητα όλων των παραπάνω.Η βιβλιοθήκη λόγω σοβαρών λαθών και κατ'επέκταση αμέλειας της πολιτείας έκλεισε στις αρχές του 2000 και δεν έγινε καμιά σοβαρή προσπάθεια για την επαναφορά της,με αποτέλεσμα να υπάρχουν πια πολύ λίγες πιθανότητες να μπορέσει να επιστρέψει και να επιτελέσει το σημαντικό της έργο στον τόπο μας.Οι αναμνήσεις και τα έντονα βιώματα από τη βιβλιοθήκη όμως δε σβήνονται και είναι αυτά ακριβώς που μας ωθούν στην επιθυμία να ανακινήσουμε το ζήτημα και να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αντιστρέψουμε αυτή την κατάσταση.Τα παραπάνω μπορεί να φαίνονται αρκετά στεγνά και τυπικά, γι'αυτό το λόγο παρατίθεται το κείμενο.Γράφτηκε στην προσπάθεια να είμαι όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστη στα συναισθήματα που συνδέονται με εκείνη την εποχή.Αν σας ενδιαφέρει το ζήτημα, αφήστε τα σχόλια και τους προβληματισμούς σας.Στόχος είναι αυτό το post να γίνει πεδίο συζήτησης και να μπορέσουμε να αναλάβουμε σοβαρή και συντονισμένη δράση.

“I take a walk outside, I’m surrounded by some kids at play. I can feel their laughter, so why do I sear?”

Τα παιδιά παίζουν... Χωρίς να καταλαβαίνουν. Ίσως μόνο μια σκιά να περνά φευγαλέα απ’τα μάτια τους. Και μετά ξεχνούν. Συνεχίζουν να χαμογελούν, προφυλαγμένα από την υποψία, απαλλαγμένα από τη σκέψη της απώλειας, αγνοώντας τη ματαιότητα των πραγμάτων...

Τα κοιτάζω τώρα που πλησιάζουν οι γιορτές, να στέκουν μπροστά σε πολύχρωμες βιτρίνες και λαμπερά φώτα κοιτάζοντας θαμπωμένα, σαν να βλέπουν κάτι που κανείς άλλος δεν μπορεί να δει,κάτι που χάθηκε μέσα στις τεράστιες τσάντες που κουβαλάει ο επίδοξος Άγιος Βασίλης που κρύβουμε όλοι μέσα μας. Και κάπου εκεί, στη μέση ενός κρύου χειμωνιάτικου απογεύματος, ο καθένας αφήνεται να αναπολήσει δικά του αγαπημένα πράγματα.

Κι όταν μιλώ για ζωηρές παιδικές αναμνήσεις, το πρώτο μέρος όπου μεταφέρομαι νοητά είναι η βιβλιοθήκη...
Θυμάμαι τις χριστουγεννιάτικες γιορτές με τα θεατρικά και τα τραγούδια, τις ιστορίες που μας διάβαζε φωναχτά η Σταθούλα, τα αφιερώματα, τις δραστηριότητες, τις κατασκευές(ακόμα έχω το σελιδοδείκτη από ανακυκλωμένο χαρτί που είχαμε φτιάξει).Την Παρασκευή που ήταν αφιερωμένη στη ζωγραφική, το Σάββατο που ήταν αφιερωμένο στα παιχνίδια,τα πάρτι μασκέ και την τυφλόμυγα αναμεμιγμένα με τη μυρωδιά των «Μυστικών Εφτά» και των «Πέντε Λαγωνικών», λιωμένα στο χωνευτήρι της μνήμης μαζί με τα γέλια, τις συζητήσεις, τις εκμυστηρεύσεις, το δέσιμο του ενός με τον άλλο...

Για όλους αυτούς τους λόγους, η βιβλιοθήκη μας ποτέ δε χρειάστηκε ιδιαίτερες συστάσεις.Φιλοξένησε ολόκληρες γενιές παιδιών και εφήβων, γιατί εκεί έβρισκε το καταφύγιό του ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Γιατί ποτέ δεν περιορίστηκε στο διεκπεραιωτικό ρόλο του δανεισμού βιβλίων ούτε στο αναλυτικό πρόγραμμα που προβλεπόταν για τις παιδικές βιβλιοθήκες. Γιατί είχε την πιο χαρισματική ίσως βιβλιοθηκάριο που έχω γνωρίσει η οποία φρόντισε να βγάλει με ένα μαγικό τρόπο τα πιο ευαίσθητα και καλλιτεχνικά στοιχεία που κρύβονταν μέσα σε καθέναν από μας. Γιατί η βιβλιοθήκη δεν ήταν τελικά τίποτα άλλο από το εκρηκτικό μίγμα,προιόν της μυστηριώδους αντίδρασης που προκαλείται όταν οι άνθρωποι έρχονται κοντά ο ένας με τον Άλλο μαθαίνοντας να επικοινωνούν κι εξευγενίζεται η ψυχή και το μυαλό τους, όταν συναντιούνται με την τέχνη και την κάνουν κομμάτι της ζωής τους.

Χάρη στη βιβλιοθήκη, αγαπήσαμε την ομορφιά και μάθαμε να την αναζητούμε και να την εκφράζουμε μέσα από τη λογοτεχνία, τη μουσική, το θέατρο, μάθαμε να μοιραζόμαστε, να δουλεύουμε παρέα με άλλα άτομα, να ανεχόμαστε και να δεχόμαστε τον άλλο όπως πραγματικά είναι. Χάρη σ’ αυτή γίναμε ως ένα βαθμό-άλλοι μεγαλύτερο άλλοι μικρότερο- οι άνθρωποι που είμαστε σήμερα.

Ως συνήθως όμως, οι άνθρωποι δεν εκτιμούν τα πραγματικά αξιόλογα πράγματα,και τα ακυρώνουν χωρίς να προηγηθεί ώριμη σκέψη. Κάπως έτσι και υπό το βάρος ανθρώπινων αδυναμιών και λαθών, ο κύκλος ζωής της βιβλιοθήκης έκλεισε πολύ ξαφνικά και πολύ γρήγορα, χωρίς να γίνουν αξιόλογες προσπάθειες για τη διατήρηση και λειτουργία της. Και μαζί μ’ αυτή έσβησε και το τελευταίο στέκι των νέων ανθρώπων, ο τελευταίος τόπος συνάντησης με τους συνομήλικους και τον πολιτισμό. Έτσι, νωθρά, αδιάφορα,πέρασαν οι χειμώνες, τα καλοκαίρια, οι έφηβοι ενηλικιώθηκαν, τα παιδιά πήγαν στο «μεγάλο σχολείο».Το κτίριο που κάποτε στέγαζε τη βιβλιοθήκη μετατράπηκε σε κάτι που μοιάζει με αποθήκη πια, οι τοίχοι ξεφλούδισαν, η εγκατάλειψη και η φθορά κατάπιανε κάθε σπιθαμή του χώρου.Κι όμως αυτή η μυρωδιά, που μοιάζει με σκονισμένο θησαυρό μέσα σε παλιό μπαούλο, ξυπνάει βιώματα καλυμμένα με στρώματα σκόνης, αλλά ανέγγιχτα απ’το χρόνο.

Ακόμα και τώρα κάνω φανταστικές περιπλανήσεις στους διαδρόμους της,κοιτώ με περιέργεια τα ράφια της, τα παιχνίδια που βρίσκονται στη θέση τους, τα τραπεζάκια που περιμένουν τα παιδιά και το γραφείο που είναι γεμάτο με στοίβες δανεισμένων βιβλίων,τα οποία λαχταρούν να γυρίσουν πίσω στα ράφια.Και στην είσοδο υπάρχει πάντα εκείνη η κόκκινη βουκαμβίλια που με το παραμικρό φύσημα του αέρα σκορπάει τα λουλούδια της στο δρόμο......

Oh! And twisted thoughts that spin round my head, I’m spinning oh!, I’m spinning, how quick the sun can, drop away…And my bitter hands cradle broken glass... Of what was everything?